Een gezonde kat kan in principe zijn eigen vacht prima zelf verzorgen. Hiervoor heeft hij een tong met weerhaakjes (papillen) tot z’n beschikking. Daarmee ‘kamt’ hij zelf z’n vacht. Gecombineerd met een heel flexibel lichaam, kan hij zo overal bij komen. Wanneer een kat zichzelf niet goed kan verzorgen, is de kans groot dat er vachtproblemen ontstaan. In dit blog lees je maar liefst negen mogelijk oorzaken van vachtproblemen.
1. Medisch
Er wordt wel eens gezegd: de vacht is de spiegel van de gezondheid. Wanneer jouw kat ineens een minder goed onderhouden vacht heeft, is het belangrijk een medische oorzaak uit te sluiten. De twee meest voorkomende medische oorzaken zijn gebitsproblemen en gewrichtsproblemen.
Gebitsproblemen
Wanneer een kat last heeft van bijvoorbeeld tandsteen, een loszittend element of tandresorptie (wat voorheen FORL genoemd werd), dan is de kans enorm groot dat jouw kat pijn heeft. Een kat is een meester in het verbergen van pijn, waardoor je het misschien zelf niet in de gaten hebt. Je kunt je voorstellen dat het verzorgen van je vacht met een pijnlijk bekje bijzonder onprettig is.
Gewrichtproblemen
Uit onderzoek is gebleken dat zo’n 40% van de katten artrose heeft. Hoe ouder de kat, hoe groter de kans op artrose. Andere gewrichtsproblemen zijn bijvoorbeeld patella luxatie, heupdysplasie of reuma. Ook hier geldt: katten zijn meesters in het verbergen van pijn! Hierdoor krijg je gewrichtsproblemen vaak pas in de gaten wanneer jouw kat dit écht niet meer kan verbergen. Een verslechterde vachtverzorging kan een signaal zijn dat er iets aan de hand is.
Andere medische problemen
Diverse medische problemen kunnen leiden tot een slechtere vachtverzorging of hebben effect op de kwaliteit van de vacht. Denk hierbij aan pijn, diabetes, schildklierproblemen, etc. Ook medicatie voor diverse medische aandoeningen kunnen van invloed zijn op de gesteldheid van de vacht.
Daarom hierbij de oproep: krijgt jouw kat ineens klitten waar hij voorheen z’n vacht prima zelf kon onderhouden? Laat een medische oorzaak uitsluiten!
2. Stress
Stress is van grote invloed op katten. Katten zijn stressgevoelige dieren omdat ze zowel jagers als prooidieren zijn. Van nature moeten ze snel kunnen reageren op mogelijk gevaren in hun omgeving. Stress is in het wild dan ook heel nuttig. Maar wanneer onze huistijgers last hebben van (chronische) stress, kan dit tot allerlei problemen leiden. Stress zorgt voor een staat van alertheid en andere (natuurlijk) gedragingen worden onderdrukt, waaronder vachtverzorging. Een gestresste kat besteedt vaak veel minder dan de gebruikelijke 2-3 uur aan vachtverzorging, met als gevolg klitten en vervilting van de vacht.
Zorg daarom dat je voor jouw kat een omgeving creëert die voldoet aan de behoefte van jouw kat. Zorg voor een goede basis, zoals voldoende eet- en drinkbakken, kattenbakken, schuil- en verstopplekken. Biedt ook verrijking aan in de vorm van jachtverrijking, voerverrijking en geurverrijking. Voorkom daarnaast dat jouw kat te maken krijgt met onvoorspelbare en oncontroleerbare situaties. Wil je weten hoe je jouw huis ultiem katvriendelijk inricht om stress bij jouw huistijger te voorkomen? Neem dan contact op met Huistijger Kattenwelzijn.
3. Lichaamsbouw
Sommige katten en in het bijzonder bepaalde kattenrassen, hebben een lichaamsbouw die niet bijdraagt aan het goed kunnen onderhouden van hun vacht. De Perzische kat heeft bijvoorbeeld een kortere tot zeer korte snuit. Met de bijbehorende korte onderkaak kunnen ze moeilijker bij hun weelderige vacht komen. Ook de Brits Korthaar heeft vaak een wat plattere snoet wat de vachtverzorging bemoeilijkt. Dit geldt overigens voor alle katten met een korte snuit.
4. Genetica
Sommige kattenrassen zijn gefokt met een genetische afwijking in het kraakbeen. Denk hierbij aan de Scottish en Highland Fold; beide kattenrassen hebben vouwoortjes. Die vouwoortjes ontstaan door een afwijking in het kraakbeen. Het kraakbeen wijkt echter niet alleen in de oortjes af, maar in het hele lichaam. Hierdoor is bewegen pijnlijk en wordt de lenigheid beperkt. Het gevolg is dat deze rassen vaak hun vacht niet goed onderhouden, omdat het te pijnlijk is om elk plekje goed te verzorgen.
Daarnaast is de ene vacht de andere niet. De ene vacht is heel vol, de andere dunner. De haren kunnen variëren qua dikte, structuur en lengte. Allemaal factoren die van invloed zijn op hoe makkelijk een vachtje te onderhouden is.
5. Overgewicht
Een kat met overgewicht kan veel moeilijker z’n vacht verzorgen omdat hij minder lenig is en daardoor moeilijk overal bij kan komen. Daarnaast kost de vachtverzorging ook meer inspanning omdat het verzorgen van de vacht vanwege z’n omvang moeilijker is. Vaak zijn de staartaanzet en bovenop de rug de plekken waar dit het eerst zichtbaar is.
Om vachtproblemen als gevolg van overgewicht te voorkomen, zorg je ervoor dat jouw kat een gezond gewicht heeft. Check de Body Condition Score om te bepalen of jouw kat een gezond gewicht heeft. Zie hiervoor ook dit blog over overgewicht. Zet je kat niet zomaar op dieet, vanwege het risico op een tekort aan voedingsstoffen.
6. Omgeving
Luchtvochtigheid en statische elektriciteit zijn oorzaken van vachtproblemen. Bij een droge vacht staan de haarschubben meer open. Die openstaande haarschubben werken dan als weerhaakjes. Vergelijk het met prikkeldraad. Als de haarschubben van meerdere haren open staan, wikkelen deze makkelijker in elkaar waardoor er klitten ontstaan.
Luchtvochtigheid
Een ideaal luchtvochtigheidspercentage ligt voor de kattenvacht tussen 50 en 55% luchtvochtigheid. Met name in de winter is de luchtvochtigheid laag. Dit wordt nog eens versterkt door de verwarming of de kachel die in huis aan staat. Hoe droger de lucht, hoe droger de vacht en hoe meer kans op klitten. Probeer de luchtvochtigheid in huis te verhogen door bijvoorbeeld:
- Waterbakjes te plaatsen op of bij de verwarming
- De badkamerdeur open te laten staan na het douchen
- Je was te drogen te hangen in de ruimte waar jouw kat komt
Statische elektriciteit
Een lage luchtvochtigheid zorgt voor meer kans op statische elektriciteit. Niet alleen luchtvochtigheid is hier een oorzaak van, maar ook diverse materialen zorgen voor meer statische elektriciteit. Denk bijvoorbeeld aan dekentjes en mandjes van fleece. Een statische vacht wikkelt nóg makkelijker in elkaar. Combineer dit met de openstaande haarschubben en het recept voor klitten is compleet. Om een statische vacht te voorkomen kun je de volgende dingen doen:
- Verhoog de luchtvochtigheid in huis
- Ga af en toe met een vochtig microvezeldoekje over de vacht van jouw kat
- Breng een vachtverzorgend middel aan dat zowel hydraterend als anti-statisch werkt, zoals Dermagroom Coat Conditioner.
7. Verkeerde vachtverzorging
Wij als mensen kunnen ook een oorzaak zijn van vachtproblemen, wanneer we de vacht van onze kat niet op de juiste manier verzorgen. Wanneer je bijvoorbeeld jouw kat te vaak kamt, met een rubberen handschoen behandelt, een furminator of harkje gebruikt, worden haren uit het haarzakje getrokken die nog niet klaar waren om vervangen te worden.
Het haarzakje reageert door een noodhaar aan te maken. Die noodhaar is altijd van een slechtere kwaliteit, omdat er nog niet genoeg voedingsstoffen aanwezig waren om een nieuwe, sterke haar te produceren. Daarnaast vallen deze haren sneller uit omdat ze niet optimaal in het haarzakje verankerd zitten.
Het gevolg? Haren van een slechtere kwaliteit die sneller klitten en sneller uitvallen. Wanneer de vacht vaak genoeg op de verkeerde manier wordt verzorgd, kan dit leiden tot zóveel losse haren dat jouw kat deze niet meer zelf uit de vacht kan wassen. Hierdoor ontstaan klitten.
Gebruik alleen een metalen combikam (met afgeronde tanden) en indien nodig een slickerborstel. Andere materialen zijn niet nodig voor de vachtverzorging van jouw kat. Gebruik de combikam en slickerborstel met mate, want ook te vaak kammen beschadigt de vacht.
8. Voeding
Een kat is een obligate carnivoor. Dit betekent dat een kat vlees nodig heeft. Vlees is een grote bron van eiwitten. Eiwitten zijn nodig voor o.a. de conditie van de huid en de aanmaak van haren en nagels. Goede kattenvoeding bestaat voor een hoog percentage uit eiwitten van een goede kwaliteit. Daarnaast is de verhouding tussen de vetzuren omega 3 en omega 6 van belang en heeft een kat nog diverse vitaminen en mineralen nodig voor een gezonde, glanzende vacht. Veel natvoer levert een goed of acceptabel eiwitpercentage, terwijl dit niet zo is voor de meeste brokjes!
Wanneer voeding niet van voldoende kwaliteit is, kan dit leiden tot een schilferige huid, afbrekende haren en een doffe vacht. Zorg daarom voor voeding van goede kwaliteit met een hoog eiwitpercentage en voldoende vitaminen, mineralen en omega 3 en 6 vetzuren.
9. Jeuk
Krijgt jouw kat last van kale plekken? Misschien heeft jouw kat last van parasieten (zoals vlooien of mijten), schimmels, gisten of een allergie. Soms gaat dit gepaard met jeuk, waardoor jouw kat zich extra veel krabt. Hierdoor kunnen er kale of dunne plekken ontstaan.
Zie je dat er kale of dunne plekken in de vacht komen? Of zie je dat jouw kat zich erg veel krabt? Begin met een ontvlooiingsmiddel via de dierenarts, wanneer dit nog niet gedaan is. Wordt het niet beter? Dan is een bezoekje aan de dierenarts en bij voorkeur ook een verwijzing naar een veterinair dermatoloog geen overbodige luxe. Hier is gedegen onderzoek naar de oorzaak nodig.
